شروع درمان ارتودنسی با مراحل و ابزارهای کوچکی همراه است که شاید در نگاه اول نامأنوس به نظر برسند. یکی از این ابزارها، سپریتور ارتودنسی است.
وقتی برای اولین بار نام آن را از متخصص ارتودنسی خود میشنوید، سوالات زیادی در ذهنتان شکل میگیرد. سپریتور ارتودنسی چیست؟ چرا باید از آن استفاده کنم؟ آیا دردناک است؟ ما در این مطلب قصد داریم به تمام این سوالات پاسخ دهیم.
لطفا به این نکته توجه داشته باشید که محتوای این مقاله تنها برای اطلاع رسانی و افزایش آگاهی شما ارائه شده و هیچگونه جایگزینی برای مشاوره یا تشخیص پزشکی تخصصی نیست. قبل از هرگونه اقدام درمانی، میتوانید به صورت رایگان با دکتر ایلناز حاج همتی مشاوره بگیرید.
سپریتور ارتودنسی چیست؟
سپریتور ارتودنسی یا همان جداکننده دندان، وسیلهای کوچک اما مهم در پروسه ارتودنسی ثابت است. وظیفه اصلی آن، ایجاد یک فاصله جزئی بین دندانها، به خصوص دندانهای آسیای بزرگ (مولرها) است. شاید بپرسید چرا به این فضا نیاز داریم؟
در ارتودنسی دندان، برای اتصال سیم اصلی ارتودنسی به دندانهای آسیا، باید حلقههای فلزی ضخیمی به نام «بند» دور این دندانها قرار گیرند.
این بندها جایگاه محکمی برای سیم هستند، اما مشکل اینجاست که دندانهای آسیای بزرگ معمولا به قدری به هم فشرده هستند که فضای کافی برای جا افتادن ضخامت این حلقه فلزی وجود ندارد.
در این زمان از سپریتور ارتودنسی دندان استفاده میشود. این وسیله با قرار گرفتن بین دندانها و اعمال یک فشار ملایم و مداوم، طی چند روز تا دو هفته، فضای لازم را برای نصب راحت بند فراهم میکند. در واقع، سپریتورها زمینه ساز اصلی دندانها برای مرحله بعدی درمان ارتودنسی هستند.
انواع سپریتور ارتودنسی چیست؟
ما بسته به شرایط دندانهای شما و تشخیص دکتر ایلناز حاج همتی، متخصص ارتودنسی در غرب تهران، از دو نوع اصلی سپریتور ارتودنسی استفاده میکنند. هر کدام از اینها کاربرد و مزایای خاص خود را دارند.
پیشنهاد مطالعه: علت شکستن فیکس ارتودنسی
نوع اول: کش سپریتور ارتودنسی
این نوع، رایجترین و محبوبترین گزینه است. کش سپریتور ارتودنسی حلقههای کوچک، کشی و الاستیکی هستند که شبیه به کشهای بادی کوچک به نظر میرسند.
متخصص این کشها را با استفاده از یک ابزار مخصوص یا حتی نخ دندان، بین دندانهای شما فشار میدهند تا در فضای بین دندانی قرار گیرند.
این کشها به دلیل انعطاف پذیری و راحتی در نصب، گزینه اول در اکثر موارد هستند. پاسخ به این سوال که کش سپریتور ارتودنسی چیست، همین است: یک جدا کننده ساده و موثر از جنس لاستیک!
نوع دوم: سپراتور فلزی ارتودنسی
نوع دوم، جدا کنندههای فلزی هستند که شبیه به گیرههای کوچک فلزی یا فنرهای مینیاتوری عمل میکنند. زمانی از سپراتور فلزی ارتودنسی استفاده میکنیم که فاصله بین دندانها به شدت کم باشد و کشهای الاستیکی نتوانند در آنجا باقی بمانند.
این گیرهها به دلیل ساختار فلزی و فنری، چسبندگی بیشتری دارند و برای جداسازی دندانهای بسیار سفت کاربرد دارند، هرچند استفاده از آنها کمتر از نوع کشی است.
| ویژگی | کش سپریتور ارتودنسی | سپراتور فلزی ارتودنسی |
| جنس | الاستیک و لاستیکی | فلزی (معمولاً استیل ضد زنگ) |
| شکل ظاهری | حلقهای کوچک و گرد | شبیه به گیره یا فنر کوچک |
| نحوه نصب | با فشار دادن یا استفاده از نخ دندان | با فشار مستقیم و قرار دادن در فضای بین دندانی |
| کاربرد اصلی | برای اکثر بیماران و فضاهای بین دندانی معمولی | برای فضاهای بسیار تنگ و تماسهای شدید دندانی |
| میزان رایج بودن | بسیار رایج | کمتر رایج |
پیشنهاد مطالعه: درمان لبخند لثه ای با مینی اسکرو
کاربردهای سپیرتور ارتودنسی دندان
شاید فکر کنید کاربرد سپریتور ارتودنسی دندان فقط به ایجاد فضا محدود میشود، اما این فضا خود پیش نیاز اصلی یک اقدام مهم است. کش سپریتور ارتودنسی برای چیست؟ باید عرض کنیم که برای آماده سازی محل نصب «بندهای فلزی» روی دندانهای آسیا.
بیایید یک مثال تخصصی بزنیم؛ تصور کنید سیم ارتودنسی مانند یک خط راهآهن است که باید به دندانها نیرو وارد کند تا آنها را جابجا کند. این خط راهآهن باید در انتها به یک لنگرگاه محکم متصل شود. در ارتودنسی، این لنگرگاهها همان بندهای فلزی روی دندانهای آسیا هستند.
اگر فضای کافی برای چسباندن این بند به دور دندان وجود نداشته باشد، یا بند به درستی روی دندان نمینشیند یا باعث درد و آسیب به لثه میشود. سپریتور ارتودنسی با ایجاد یک شکاف کوچک (معمولاً به اندازه یک یا دو میلیمتر)، این امکان را فراهم میکند که متخصص ارتودنسی بند را بدون فشار اضافی و با دقت کامل روی دندان قرار دهد.
نحوه نصب کش سپیرتور ارتودنسی
فرآیند نصب کش سپریتور ارتودنسی سریع و معمولا بدون درد است. ما برای قرار دادن این کشهای کوچک، از یکی از دو روش زیر استفاده میکنیم:
- استفاده از نخ دندان: ما یک تکه نخ دندان محکم را به صورت دو لا کرده و کش سپریتور را در میان آن قرار میدهیم. سپس نخ دندان را به آرامی از ناحیه تماس بین دندانی عبور میدهیم. با بیرون کشیدن نخ، کش در جای خود باقی میماند.
- استفاده از ابزار مخصوص: گاهی اوقات از یک انبر ریز و مخصوص برای کشیدن و قرار دادن کش در فضای بین دندانی استفاده میکنیم. این روش سریعتر است.
در طول نصب، ممکن است فقط حس فشار خفیفی را تجربه کنید. این فرآیند نیازی به بیحسی ندارد و در چند دقیقه تمام میشود.
نحوه بیرون آوردن سپیرتور ارتودنسی دندان
خبر خوب این است که شما نیازی به درآوردن سپریتور ارتودنسی دندان ندارید. این کار کاملا توسط متخصص ارتودنسی در جلسه بعدی شما انجام میشود.
معمولاً سپریتورها بین ۱۰ تا ۱۴ روز در دهان باقی میمانند تا فضا به اندازه کافی ایجاد شود. در همان جلسهای که برای نصب بندهای فلزی مراجعه میکنید، ما با یک ابزار ساده، سپریتورها را خارج کرده و بند را روی دندان قرار میدهیم.
خارج کردن آنها نیز دردناک نیست و فقط ممکن است حس یک لغزش کوچک را داشته باشید.
اگر سپریتور ناخواسته خارج شد چیکار کنیم؟
این اتفاق ممکن است رخ دهد، به خصوص هنگام خوردن غذاهای سفت یا چسبناک. واکنش شما به این موقعیت بستگی به زمان خروج سپریتور دارد:
- اگر سپریتور پس از چند روز (مثلاً ۴-۵ روز) خارج شد: معمولا این یعنی فضا به اندازه کافی ایجاد شده و سپریتور کار خود را به خوبی انجام داده است. در این حالت جای نگرانی نیست و میتوانید در جلسه بعدی خود به ما اطلاع دهید.
- اگر سپریتور در همان روز اول یا دوم خارج شد: این نشان میدهد که هنوز فضا ایجاد نشده و برای جلوگیری از به هم خوردن برنامه درمانی، باید سریعا به کلینیک مراجعه کنید تا ما آن را دوباره نصب کنیم. دستکاری نکردن آن و رعایت توصیههای غذایی، بهترین راه برای جلوگیری از این اتفاق است.
پیشنهاد مطالعه: مدت زمان استفاده از کش ارتودنسی
نکاتی برای مدیریت حساسیت و درد اولیه
در روزهای اول پس از نصب، ممکن است دندانها و لثههای شما حساس شوند. این حس شبیه به فشار خفیف و گاهی درد خفیف است که کاملاً طبیعی است. برای کنترل این شرایط:
- از مصرف غذاهای نرم مانند سوپ، ماست و پوره سیبزمینی شروع کنید.
- غذاهای سفت و ترد مانند سیب، هویج خام یا آجیل را به قطعات بسیار کوچک تقسیم کنید یا آنها را بپزید.
- مسکنهای معمولی مانند ایبوپروفن یا استامینوفن (با مشورت پزشک) میتوانند به کاهش درد کمک کنند.
- نوشیدنیهای خنک یا بستنی میتوانند حس لثههای ملتهب را به طور موقت تسکین دهند.
- مسواک زدن را با آرامش و با حرکات ملایم ادامه دهید تا بهداشت دهان حفظ شود.
جمع بندی
سپریتور ارتودنسی چیست؟ یک ابزار کوچک، اما بخشی جدایی ناپذیر از شروع بسیاری از درمانهای ارتودنسی ثابت است. وظیفه اصلی آن ایجاد فضای لازم برای نصب بندهای فلزی روی دندانهای آسیا است.
ما معمولا از نوع کشی آن به دلیل راحتی بیشتر استفاده میکنیم و تنها در موارد خاص که فاصله دندانی بسیار کم است، از نوع فلزی بهره میبریم.
اگرچه حضور این وسیله در دهان در ابتدا ممکن است کمی ناخوشایند باشد، اما این مرحله موقتی است و نقش مهمی در موفقیت کل درمان شما ایفا میکند. رعایت نکات مراقبتی و غذایی که گفته شد، به شما کمک میکند این دوره کوتاه را با کمترین ناراحتی پشت سر بگذارید.
اگر علاقهمند به ارزیابی تخصصی وضعیت دندانها و نیاز به ارتودنسی خود هستید، میتوانید همین حالا با کلینیک دکتر حاج همتی تماس بگیرید و از مشاوره حرفهای بهرهمند شوید:
تلفن ثابت: ۰۲۱۴۶۰۱۹۱۲۹ | تلفن همراه: ۰۹۳۰۵۱۵۵۰۱۲
سوالات متداول
۱. آیا درد ناشی از سپریتور ارتودنسی طبیعی است؟
بله، حس فشار و درد خفیف تا متوسط در روزهای اول کاملاً طبیعی است. این درد نشان دهنده این است که سپریتور در حال ایجاد فضا بین دندانهای شماست. این حساسیت معمولا پس از چند روز کاهش یافته و شما به حضور آن عادت میکنید.
۲. آیا میتوانم با وجود سپریتور از نخ دندان استفاده کنم؟
استفاده از نخ دندان در دندانهایی که سپریتور دارند باید با احتیاط بسیار زیاد انجام شود. بهتر است در این دوره از نخ دندان در آن ناحیه خاص استفاده نکنید تا باعث خارج شدن سپریتور نشوید. میتوانید از مسواک بین دندانی یا واترجت برای تمیز کردن نواحی اطراف آن استفاده کنید.
۳. چگونه بفهمم که سپریتور در حال کار کردن است؟
شما حس فشار مداوم و خفیفی روی دندانهای خود خواهید داشت. همچنین ممکن است با زبانتان، فاصله کوچکی که بین دندانها ایجاد شده است، حس کنید. اینها نشانههای خوبی از عملکرد صحیح سپریتور ارتودنسی هستند.
۴. آیا خوردن آدامس با سپریتور اشکالی دارد؟
بله، باید به شدت از خوردن آدامس و هر نوع غذای چسبناک دیگر خودداری کنید. این مواد به راحتی باعث چسبیدن به سپریتور و خارج شدن آن از جای خود میشوند و فرآیند درمان را مختل میکنند.
