پایان دوره درمان ارتودنسی دندان، لحظهای شیرین و سرشار از رضایت است. شما ماهها برای رسیدن به دندانهای مرتب و زیبا تلاش کردهاید و حالا نوبت به حفظ این دستاورد ارزشمند است.
در این مرحله، نگهدارندهها یا رتینرها وارد میدان میشوند. فیکس ارتودنسی یا نگهدارنده ثابت، یک سیم نازک و نامرئی است که پشت دندانهای جلویی شما چسبانده میشود تا از بازگشت آنها به جایگاه اولیه جلوگیری کند.
این همیشگی همراه شماست، اما گاهی اوقات پیش میآید که با مشکلی مواجه شود. شکستن فیکس ارتودنسی یکی از نگرانیهای رایج پس از پایان درمان است.
لطفا در نظر داشته باشید که محتوای این مقاله صرفاً با هدف افزایش آگاهی و آموزش تهیه شده است و نباید بعنوان جایگزینی برای تشخیص یا نظر تخصصی پزشک در نظر گرفته شود. پیش از انجام هرگونه اقدام درمانی، میتوانید به صورت رایگان با دکتر ایلناز حاج همتی مشاوره داشته باشید؛ تنها کافیست فرم زیر را همین حالا تکمیل کنید.
فیکس ارتودنسی چیست؟
فیکس ارتودنسی که به آن رتینر ثابت نیز میگوییم، یک سیم فلزی نازک و معمولا از جنس استیل است که با استفاده از مادههای چسبنده مخصوص دندانپزشکی (کامپوزیت) به سطح داخلی دویی معمولا در فک پایین و گاهی در فک بالا، متصل میشود.
وظیفه اصلی این سیم، ایجاد یک مانع فیزیکی و دائمی است تا دندانها در موقعیت جدید خود که پس از ماهها درمان ارتودنسی به دست آمده، باقی بمانند.
پیشنهاد مطالعه: آیا با ارتودنسی میشه زایمان کرد؟
دندانها تمایل طبیعی به حرکت و بازگشت به جایگاه قبلی خود دارند، پدیدهای که به آن ریباند (Rebound) میگوییم. فیکس ارتودنسی با ثابت نگه داشتن دندانها در قوس دندانی، این تمایل را خنثی میکند.
علت شکستن فیکس ارتودنسی
هرچند فیکس ارتودنسی برای دوام طراحی شده، اما عوامل مختلفی میتوانند منجر به شکستن فیکس ارتودنسی یا شل شدن آن از روی دندان شوند. شناخت این دلایل اولین قدم برای پیشگیری است.
| علت اصلی | توضیحات و مثالها |
| فشار ناشی از خوراکیهای سفت و چسبناک | گاز زدن مواد غذایی سفت مانند سیب، هویج خام، ته دیگ، یخ یا آجیل میتواند فشار شدیدی به سیم و نقاط اتصال آن وارد کند. خوراکیهای چسبناک مانند آبنبات چوبی، کارامل و تافی نیز میتوانند سیم را بکشند و باعث شل شدن چسب آن شوند. |
| تروما و ضربه به دهان | هرگونه ضربه ناگهانی به صورت یا دهان، مانند ورزشهایی با تماس فیزیکی (بوکس، کشتی) یا حتی افتادنهای جزئی، میتواند باعث شکستن سیم یا کنده شدن فیکس ارتودنسی شود. |
| ضعف در ماده چسبنده (کامپوزیت) | با گذشت زمان، مادهای که سیم را به دندان چسبانده، ممکن است به دلیل فرسودگی طبیعی یا نفوذ رطوبت و باکتریها، قدرت چسبندگی خود را از دست بدهد. |
| عادات دهانی نادرست | عاداتی مانند جویدن ناخن، گاز گرفتن خودکار، مداد یا هر جسم سفت دیگری، فشارهای مکرر و کنترل نشدهای به فیکس وارد میکند که در نهایت منجر به شکستن فیکس ارتودنسی میشود. |
| پوسیدگی در زیر نقطه اتصال | اگر بهداشت دهان به خوبی رعایت نشود، پلاک و باکتری در زیر مواد چسبنده تجمع کرده و میتوانند باعث پوسیدگی دندان در آن نقطه شوند. این پوسیدگی، ساختار دندان را ضعیف کرده و اتصال فیکس را تضعیف میکند. |
علائم و نشانههای کنده شدن ریتینر ثابت ارتودنسی
گاهی اوقات شکستن فیکس ارتودنسی ثابت به صورت یک اتفاق ناگهانی و با صدای شکستن رخ نمیدهد. ممکن است ابتدا سیم شل شود. توجه به علائم اولیه روند اقدام و درمان را برای شما تسریع میکند.
- حس کردن حرکت سیم با زبان: زبان شما بسیار حساس است. اگر احساس میکنید سیم در جای خود تکان میخورد یا نرمی غیرعادی دارد، این یک هشدار جدی است.
- احساس ناهمواری یا تیزی: اگر بخشی از سیم شکسته و لبه تیزی ایجاد کرده باشد، زبان شما به سرعت آن را تشخیص خواهد داد.
- صدای تق تق یا خشخش: هنگام غذا خوردن یا بستن دندانها، اگر صدای غیرعادی از منطقه فیکس میشنوید، ممکن است سیم شل شده و به دندانها برخورد کند.
- دیدن فاصله بین سیم و دندان: با دقت در آینه، اگر فاصلهای بین سطح دندان و سیم مشاهده کردید، یعنی چسب آن آسیب دیده است.
- حرکت جزئی دندان: در موارد پیشرفتهتر که فیکس برای مدتی شل بوده، ممکن است متوجه حرکت بسیار جزئی یکی از دندانها شوید. این نشانهای است که باید فورا به متخصص مراجعه کنید.
پیشنهاد مطالعه: درمان لبخند لثه ای با مینی اسکرو
اقدامات لازم پس از شکستن فیکس ارتودنسی دندان
اولین واکنش پس از شکستن فیکس ارتودنسی دندان، نگرانی است. اما آرامش خود را حفظ کنید. این مشکل کاملا قابل حل است. مراحل زیر را دنبال کنید:
1) تماس فوری با کلینیک: اولین و مهمترین کار، تماس با متخصص خود و یا تماس با مطب دکتر حاج همتی متخصص ارتودنسی در غرب تهران است. شما ابتدا وضعیت را برای ما توضیح دهید تا در اولین فرصت ممکن، وقت شما برای معاینه و تعمیر تنظیم شود.
2) از تلاش برای تعمیر خودداری کنید: هرگز سعی نکنید خودتان سیم را چسبانده، خم کنید یا بکنید. دستکاری فیکس ارتودنسی میتواند باعث آسیب به مینای دندان یا لثه شما شود و کار ما را برای تعمیر سختتر کند.
3) از موم ارتودنسی استفاده کنید: اگر لبه تیز سیم زبان یا لثه شما را اذیت میکند، میتوانید مقداری از موم ارتودنسی را روی آن قسمت بمالید تا از آسیب دیدن بافتهای نرم دهان جلوگیری شود.
4) مراقب تغذیه خود باشید: تا زمان مراجعه به مطب، از خوردن غذاهای سفت و چسبناک خودداری کنید. ترجیحا غذاها را به قطعات کوچک تقسیم کرده و با دندانهایی که فیکس ندارند بجوید.
5) بهداشت را فراموش نکنید: مسواک زدن و استفاده از نخ دندان در آن منطقه را با احتیاط بیشتر ادامه دهید تا پلاک در آن ناحیه تجمع نکند.
راههای پیشگیری از شکستن فیکس ارتودنسی
پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. با رعایت چند نکته ساده، میتوانید طول عمر فیکس ارتودنسی خود را افزایش دهید و از شکستن فیکس ارتودنسی جلوگیری کنید.
- خوراکیهای سفت و چسبناک را حذف کنید یا حداقل آنها را به قطعات بسیار کوچک تقسیم کرده و با دندانهای عقب بجوید و تا جای ممکن از رنده برای میوههای سفت استفاده کنید.
- تمیز کردن منطقه زیر سیم بسیار مهم است. از نخ دندان معمولی نمیتوانید استفاده کنید. از نخ دندان مخصوص ارتودنسی یا سوزن نخ دندان برای عبور دادن نخ از زیر سیم و تمیز کردن فضای بین دندانی استفاده کنید.
- جویدن ناخن، گاز گرفتن اجسام سفت و حتی باز کردن در بطری با دندانها را کنار بگذارید. این عادات بزرگترین علت شکستن فیکس ارتودنسی شما هستند.
- اگر ورزشهای فیزیکی یا ورزشهایی که خطر ضربه به صورت دارند را انجام میدهید، حتماً از محافظ دهان (Mouth Guard) استفاده کنید.
- حتما در جلسات معاینه دورهای که پس از پایان درمان برایتان تعیین میکنیم شرکت کنید. ما در این جلسات، وضعیت فیکس را به دقت بررسی کرده و در صورت وجود هرگونه مشکل جزئی، آن را قبل از تبدیل شدن به یک مشکل بزرگ، برطرف میکنیم.
پیشنهاد مطالعه: بررسی ارتودنسی دندان با لیزر
روش درمان شکستن فیکس ارتودنسی
وقتی شما برای شکستن فیکس ارتودنسی به ما مراجعه میکنید، فرآیند درمان معمولا سریع و بدون درد است.
ابتدا ما وضعیت را بررسی میکنیم. اگر فقط چسب یکی از نقاط شل شده باشد، آن نقطه را تمیز کرده و دوباره سیم را با ماده چسبنده جدید محکم میکنیم که معمولا در چند دقیقه انجام میشود.
اگر خود سیم شکسته یا خم شده باشد، دو راهکار وجود دارد:
- تعمیر سیم: گاهی اوقات میتوانیم بخش آسیب دیده سیم را تعمیر کرده و دوباره آن را متصل کنیم.
- تعویض کامل فیکس: در بسیاری از موارد، بهترین و مطمئنترین راه، تعویض کامل سیم با یک سیم جدید است. ما سیم قدیمی را با دقت جدا کرده، سطح دندانها را کاملا تمیز و آماده میکنیم و سپس یک فیکس جدید و محکم برای شما نصب میکنیم.
مهمترین نکته در درمان شکستن فیکس ارتودنسی، سرعت عمل شماست. هرچه سریعتر برای تعمیر اقدام کنید، احتمال حرکت دندانها و نیاز به درمانهای مجدد کمتر خواهد بود.
جمع بندی
شکستن فیکس ارتودنسی یک اتفاق رایج و قابل حل است، اما نیازمند توجه فوری از سوی شماست. با آگاهی از دلایل اصلی شکستگی، رعایت نکات بهداشتی و تغذیهای، و مراجعه به موقع به متخصص ارتودنسی، میتوانید از این نگهدارنده برای سالهای طولانی به خوبی محافظت کنید و نتیجه درمان ارتودنسی خود را برای همیشه حفظ کنید.
ما در کلینیک دکتر ایلناز حاج همتی همیشه همراه شما هستیم تا هرگونه نگرانی در این زمینه را برطرف کنیم.
چنانچه تمایل دارید وضعیت دندانها و نیاز احتمالی خود به ارتودنسی را بهصورت تخصصی ارزیابی کنید، میتوانید همین حالا با کلینیک دکتر حاج همتی تماس بگیرید و از مشاوره تخصصی بهرهمند شوید: 📞 تلفن ثابت: ۰۲۱۴۶۰۱۹۱۲۹ | 📱 تلفن همراه: ۰۹۳۰۵۱۵۵۰۱۲
سوالات متداول
1. آیا شکستن فیکس ارتودنسی اورژانسی محسوب میشود؟
اورژانسی نیست، اما باید در اولین فرصت ممکن به متخصص خود اطلاع دهید تا از حرکت دندانها جلوگیری شود.
2. اگر فیکس برای چند روز شل باشد، آیا دندانهایم جابجا میشوند؟
بله، حتی در چند روز هم امکان حرکت جزئی دندانها وجود دارد، به خصوص اگر فیکس کاملا کنده شده باشد. به همین دلیل است که سرعت در تعمیر بسیار مهم است.
3. آیا میتوانم به جای فیکس ثابت، از رتینر متحرک استفاده کنم؟
بسته به شرایط اولیه شما و میزان ناپایداری دندانها، این امکان وجود دارد. متخصص پس از بررسی میتواند بهترین گزینه را برای شما تعیین کند.
