شروع به استفاده از کشهای ارتودنسی، مرحلهای مهم در مسیر درمانی بسیاری از بیماران است. میزان و مدت زمان استفاده از کش ارتودنسی بسته به نیاز هر بیمار متفاوت است و معمولا بر اساس برنامه درمانی هر فرد تعیین میشود.
ما میدانیم که استفاده صحیح از کشهای ارتودنسی تاثیر بسزایی در موفقیت درمان دارد. غالبا برای بیماران محترم مدت زمان استفاده از کش ارتودنسی و اینکه کش ارتودنسی هر چند وقت یکبار باید عوض شود مبهم است، که در ادامه با هم این ابهامات را رفع خواهیم کرد.
پیشنهاد میکنیم قبل از پرداختن به ادامه مطلب، برای بررسی وضعیت دندانهایتان توسط دکتر ایلناز حاج همتی، فرم مشاوره رایگان را پر کنید.
کش ارتودنسی دندان چیست؟
ابتدا باید بدانیم که کش ارتودنسی چیست؟ کشهای ارتودنسی (Elastics) که به آنها الاستیک نیز گفته میشود، حلقههای کوچک و مقاومی هستند که از لاتکس یا مواد بدون لاتکس ساخته شدهاند. آنها توسط بیمار روی براکتهای خاصی در فک بالا و پایین قرار میگیرند تا نیرویی هدفمند را به دندانها وارد کنند.
پیشنهاد مطالعه: مدت زمان ارتودنسی چقدر است؟
کاربرد اصلی این کشها، اصلاح مشکلات بایت (نحوه روی هم قرار گرفتن دندانهای فک بالا و پایین) است. این نیروی ملایم اما پیوسته، به حرکت دادن فک نسبت به هم یا بستن فاصله بین دندانها کمک میکند. برخلاف سیم ارتودنسی که عمدتا مسئول صاف کردن دندانها در هر قوس فکی است، کشها ارتباط بین دو فک را مدیریت کرده و به هماهنگی آنها میپردازند.
مدت زمان استفاده از کش ارتودنسی چقدر است؟
اما میرسیم به بحث اصای خودمان، یعنی مدت زمان استفاده از کش ارتودنسی که در پاسخ به این سوال ذهنی هر بیمار عزیز دو بخش بوجود میآید: ابتدا مدت زمان استفاده در طول شبانه روز و دوم مدت زمان کل دوره درمانی با کش ارتودنسی!
1. مدت زمان استفاده از کش ارتودنسی در شبانه روز
دستورالعمل استاندارد برای اکثر بیماران و حتی توصیه خانم دکتر ایلناز حاج همتی متخصص ارتودنسی دندان در غرب تهران، استفاده از کشها به صورت ۲۴ ساعته است. این بدان معناست که شما باید کشها را فقط در دو زمان از دهان خارج کنید:
- هنگام خوردن غذا
- هنگام مسواک زدن و استفاده از نخ دندان
پس از اتمام این فعالیتها، باید بلافاصله کشهای جدیدی را جایگزین کنید. اما چرا این میزان از استفاده حیاتی است؟ دندانها و استخوان فک در پاسخ به نیروی پیوسته، جابجا میشوند. اگر کشها برای چندین ساعت برداشته شوند، روند بهبود متوقف شده و حتی ممکن است دندانها تمایل به بازگشت به موقعیت اولیه خود پیدا کنند. این کار مانند برداشتن گچ از یک دست شکسته برای چند ساعت در روز است؛ فرآیند ترمیم مختل میشود.
۲. مدت زمان کل دوره درمانی با کش ارتودنسی
این دوره برای هر فرد کاملاً متفاوت است و به عوامل متعددی بستگی دارد. نمیتوان یک عدد ثابت برای همه اعلام کرد. عوامل تعیین کننده عبارتند از:
- نوع مشکل ارتودنسی: اصلاح یک اوربایت (جلو بودن دندانهای فک بالا) یا آندربایت (جلو بودن دندانهای فک پایین) ممکن است به چندین ماه استفاده مداوم نیاز داشته باشد، در حالی که بستن یک فاصله کوچک بین دندانها ممکن است تنها چند هفته طول بکشد.
- میزان همکاری بیمار: این عوامل تعیین کننده اصلی است. اگر شما به طور منظم و دقیق از کشها استفاده کنید، درمان در کوتاهترین زمان به نتیجه میرسد. هرگونه سهل انگاری در استفاده، مستقیما به طولانی شدن دوره درمان منجر میشود.
- پاسخ بیولوژیک بدن: سرعت حرکت دندانها در افراد مختلف، متفاوت است. برخی افراد بدنی پاسخگوتر دارند و دندانهای آنها سریعتر جابجا میشود.
- برنامه درمانی ارتودنتیست: نوع کش (از نظر اندازه و قدرت) و نحوه قرارگیری آنها که اگر تحت نظر دکتر حاج همتی باشید، توسط ایشان طراحی شده تا به یک هدف خاص برسد. مدت زمان استفاده مستقیما با این طرح درمانی در ارتباط است.
پیشنهاد مطالعه: مدت زمان پر شدن جای دندان کشیده شده در ارتودنسی
برای درک بهتر، جدول زیر سناریوهای رایج و تقریب مدت زمان استفاده را نشان میدهد:
نوع مشکل ارتودنسی | هدف اصلی از استفاده از کش | مدت زمان تقریبی استفاده (با همکاری کامل) |
| اصلاح اوربایت عمیق (Deep Bite) | بالا بردن دندانهای جلویی پایین و پایین آوردن دندانهای جلویی بالا | ۴ تا ۸ ماه |
| اصلاح آندربایت (Underbite) | عقب بردن دندانهای پایین و جلو آوردن دندانهای بالایی | ۶ تا ۹ ماه یا بیشتر |
| بستن فاصله بین دندانها (مخصوصاً در خط میانه) | کشیدن دندانها به سمت مرکز | ۱ تا ۳ ماه |
| هماهنگی خط میانه فک بالا و پایین | همراستا کردن مرکزیت دو فک | ۲ تا ۴ ماه |
مزایا و معایب استفاده از کش ارتودنسی
درک کامل از جنبههای مثبت و منفی هر بخش از درمان، به شما کمک میکند تا با آمادگی بیشتری آن را بپذیرید.
مزایا استفاده از کش ارتودنسی
- اصلاح مشکلات بایت: اصلیترین فایده کشها، رفع مشکلات روی هم نشستن فکهاست که نه تنها زیبایی بلکه عملکرد جویدنی را نیز بهبود میبخشد.
- تسریع روند درمان: در مواردی که استفاده صحیح از کشها بخشی از طرح درمان است، میتواند به طور کلی مدت زمان ارتودنسی را کوتاه کند.
- افزایش پایداری نتیجه نهایی: با رسیدن به یک هماهنگی کامل بین فکها، نتیجه درمان در بلندمدت پایدارتر خواهد بود.
- انعطافپذیری در درمان: کشها به ارتودنتیست اجازه میدهند تا نیروها را در جهات مختلف و با دقت بسیار بالایی اعمال کند، کاری که با سیمهای ارتودنسی به تنهایی ممکن نیست.
معایب استفاده از کش ارتودنسی
- ناراحتی اولیه: در روزهای ابتدایی، ممکن است دندانها و فک شما کمی دردناک یا حساس باشند. این حالت طبیعی است و پس از چند روز که بدن به نیرو عادت میکند، برطرف میشود.
- مسئولیت بالا: موفقیت این بخش از درمان کاملاً به شما بستگی دارد. فراموش کردن یا تنبلی در استفاده از کشها میتواند کل روند درمان را با مشکل مواجه کند.
- احتمال ایجاد زخم: گاهی اوقات کشها ممکن است به بافت نرم داخل دهان (لثه یا گونه) آسیب بزنند. استفاده از موم ارتودنسی میتواند این مشکل را برطرف کند.
- ظاهر: برخی افراد ممکن است از حضور کشها در دهان خود احساس ناراحتی کنند، اما این یک مرحله موقتی برای دستیابی به یک نتیجه دائمی است.
پیشنهاد مطالعه: مدت زمان استفاده از نگهدارنده ارتودنسی
کش ارتودنسی هر چند وقت یکبار باید عوض شود؟
پاسخ کوتاه به این سوال، هر روز، یک یا دو بار است!
بهترین کار این است که کشهای خود دو بار در روز عوض کنید؛ یک بار پس از مسواک زدن صبحگاهی و بار دیگر پس از مسواک زدن شبانه. دلیل این امر موارد زیر است:
- کاهش قدرت کش: کشهای ارتودنسی با گذشت زمان و قرار گرفتن در محیط مرطوب دهان، خاصیت ارتجاعی و قدرت خود را از دست میدهند. کشی که ۱۲ ساعت در دهان شما بوده، نیروی کافی را برای حرکت دادن دندانها ندارد. استفاده از یک کش که قدرتش کم شده، مانند تلاش بیفایده برای کشیدن یک جسم سنگین با یک طناب پوسیده است.
- بهداشت: کشها به سرعت محل تجمع باکتریها و ذرات غذا میشوند. تعویض روزانه آنها از بهداشت دهان و دندان شما در طول دوره ارتودنسی محافظت میکند.
- احتمال پاره شدن: کشهای قدیمیتر مستعد پاره شدن هستند. اگر کش در حین خواب یا در طول روز پاره شود، شما بدون متوجه شدن، ساعاتی را بدون اعمال نیرو سپری کردهاید و روند درمان مختل میشود.
هرگز سعی نکنید یک کش را برای چند روز استفاده کنید یا آن را بشویید و دوباره به کار ببرید. همیشه از کشهای تمیز و جدیدی که متخصص در اختیار شما قرار داده است، استفاده کنید.
جمع بندی
استفاده از کشهای ارتودنسی یک تعهد مشترک بین شما و ارتودنتیست شماست. مدت زمان استفاده از کش ارتودنسی برای رسیدن به نتیجه مطلوب، به طور مستقیم به میزان دقت و نظم شما در استفاده ۲۴ ساعته و تعویض روزانه آنها بستگی دارد.
این ابزارهای کوچک، قدرت بزرگی در شکل دهی به نتیجه نهایی درمان شما دارند. با پیروی دقیق از دستورالعملهای دکتر ایلناز حاج همتی دکتر متخصص ارتودنسی متحرک در تهران، میتوانید این مرحله از درمان را با موفقیت پشت سر بگذارید و زودتر به دندانهای مرتب و منظم دست یابید.
«برای رزرو نوبت یا دریافت مشاوره تلفنی، همین حالا با شمارههای 02146019129 یا 09305155012 تماس بگیرید.»
سوالات متداول
1. اگر کشهایم تمام شد چه کار کنم؟
هرگز از کشهای قدیمی استفاده نکنید یا از داروخانه یا اینترنت کشهای مشابه تهیه نکنید. فوراً با مطب دکتر حاج همتی تماس بگیرید تا بسته جدیدی در اختیار شما قرار گیرد یا راهنماییهای لازم را برای دریافت آن ارائه دهند. استفاده از کش با سایز یا قدرت اشتباه میتواند به درمان شما آسیب بزند.
2. آیا سفتتر بستن کشها باعث سریعتر شدن حرکت دندانها میشود؟
خیر، این کار کاملاً اشتباه و مضر است. استفاده از کشهایی با قدرت بیشتر از آنچه تجویز شده، میتواند به ریشه دندانها و استخوان حمایتکننده آنها آسیب دائمی وارد کند. همیشه دقیقاً از کشی با اندازه و قدرتی که دکتر معین کرده است، استفاده کنید.
3. اگر یک روز فراموش کنم از کشها استفاده کنم چه اتفاقی میافتد؟
فراموشی گاهگاهی پیش میآید. مهم این است که دوباره به روند عادی خود برگردید و از آن پس به طور منظم از کشها استفاده کنید. به یاد داشته باشید که هر روز عدم استفاده، معادل دو روز عقب ماندن در روند درمان شماست. سعی کنید این اتفاق تکرار نشود.
4. آیا میتوانم هنگام خواب کشها را در دهانم بگذارم؟ بله، حتماً. استفاده از کشها در طول شب به اندازه روز اهمیت دارد، زیرا در این زمان بدن در حال ترمیم و دندانها در پاسخ به نیروی اعمال شده، جابجا میشوند. برداشتن کشها در شب، بخش بزرگی از تلاش روزانه شما را بیاثر میکند.
